مجله علمی پژوهشی سازمان نظام پزشکی ایران
Journal of Medical Council of Iran
دوره 43، شماره 3 - ( 1404 )
جلد 43 شماره 3 صفحات 94-83 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.SBMU.PHNS.REC.1402.034
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Tahernejad A, Sohrabizadeh S, Mashhadi A, Mehrabi Y. Context-Based Approaches to Enhancing the Psychological Resilience of Farmers Affected by Drought: A Policy Brief. jmciri 2025; 43 (3) :83-94
URL: http://jmciri.ir/article-1-3404-fa.html
URL: http://jmciri.ir/article-1-3404-fa.html
طاهرنژاد آزاده، سهرابی زاده ساناز، مشهدی علی، محرابی یداله. رویکردهای بومی افزایش تاب‌آوری روانی کشاورزان متاثر از خشکسالی: یک خلاصه سیاستی. مجله علمی پژوهشی سازمان نظام پزشکی ایران. 1404; 43 (3) :83-94
مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم، پژوهشکده علوم بهداشتی و محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران & دانشیار سلامت در بلایا و فوریت‌ها، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده: (7 مشاهده)
چکیده
زمینه: خشکسالی به‌عنوان یکی از پیامدهای شدید تغییر اقلیم، تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت روان کشاورزان در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران دارد. در شرایطی که اختلالات روانی در میان کشاورزان فزونی یافته، تاب‌آوری روانی به‌عنوان یک مؤلفه کلیدی در کاهش آسیب‌های روانی ناشی از خشکسالی اهمیت پیدا کرده است. این مطالعه با هدف طراحی و پیشنهاد مجموعه‌ای از رویکردهای بومی، برای افزایش تاب‌آوری روانی کشاورزان متاثر از خشکسالی در ایران، انجام شد.
روش کار: این پژوهش در ادامه‌ی دو فاز پیشین از یک پایان‌نامه دکتری تخصصی انجام شد: نخست، مطالعه‌ای کیفی با رویکرد نظریه زمینه‌ای برای تبیین فرآیند تاب‌آوری‌روانی کشاورزان انجام شد، و سپس آزمون کمی مدل مفهومی به‌دست‌آمده با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و مشارکت 400 کشاورز مورد مطالعه قرار گرفت. در گام نهایی، با بهره‌گیری از رویکرد «ترجمه دانش به سیاست»، راهبردهای اجرایی برای عوامل کلیدی مدل استخراج شدند. این راهبردها در جلسات دلفی با خبرگان میان‌رشته‌ای بررسی و نهایی شده و در قالب یک خلاصه سیاستی مشتمل بر راهبردهای بومی تدوین گردید.
یافته‌ها: مدل مفهومی نهایی نشان داد که سازگاری روانی کشاورزان با خشکسالی، حاصل تعامل عوامل علّی (نظیر ویژگی‌های شخصی، روان‌شناختی و دانشی) با عوامل مداخله‌گر (از جمله سلامت، اقتصاد، سیاست‌ها و فرهنگ) و راهبردهای مقابله‌ای است. بر این اساس، 21 رویکرد مداخله‌ای طراحی شد که شامل اقداماتی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، دانشی و فنی بود. این رویکردها از روایت‌های موفق، داستان‌گویی بومی، آموزش‌های مقابله‌ای، بازسازی حمایت‌های اجتماعی، توسعه بیمه‌های کشاورزی با رویکرد روانی و تنوع معیشت گرفته تا بازتعریف نقش کشاورز به‌عنوان مدیر بحران را دربر گرفت.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که تاب‌آوری روانی کشاورزان در برابر خشکسالی، مفهومی چندلایه و متاثر از عوامل متنوع فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نهادی است که در قالب یک مدل مفهومی منسجم، فرآیند سازگاری ذهنی و عملی آنان را تبیین می‌کند. در پاسخ به این یافته، 21 راهبرد سیاستی بومی تدوین شد که متناسب با زمینه‌های فرهنگی و نهادی مناطق آسیب‌پذیر، در سطوح مختلف فردی، خانوادگی، اجتماعی و نهادی قابلیت اجرا دارند. پیشنهاد کلیدی این پژوهش، ضرورت اتخاذ رویکردی بین‌بخشی و سازگار با فرهنگ محلی در سیاست‌گذاری برای مدیریت روانی خشکسالی است. همچنین، بر نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در زمینه ارزیابی اثربخشی این مداخلات، اجرای پایلوت‌های محلی و استفاده از تجربیات بین‌المللی برای غنی‌سازی چارچوب‌های بومی سیاست‌گذاری تأکید شده است.
زمینه: خشکسالی به‌عنوان یکی از پیامدهای شدید تغییر اقلیم، تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت روان کشاورزان در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران دارد. در شرایطی که اختلالات روانی در میان کشاورزان فزونی یافته، تاب‌آوری روانی به‌عنوان یک مؤلفه کلیدی در کاهش آسیب‌های روانی ناشی از خشکسالی اهمیت پیدا کرده است. این مطالعه با هدف طراحی و پیشنهاد مجموعه‌ای از رویکردهای بومی، برای افزایش تاب‌آوری روانی کشاورزان متاثر از خشکسالی در ایران، انجام شد.
روش کار: این پژوهش در ادامه‌ی دو فاز پیشین از یک پایان‌نامه دکتری تخصصی انجام شد: نخست، مطالعه‌ای کیفی با رویکرد نظریه زمینه‌ای برای تبیین فرآیند تاب‌آوری‌روانی کشاورزان انجام شد، و سپس آزمون کمی مدل مفهومی به‌دست‌آمده با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری و مشارکت 400 کشاورز مورد مطالعه قرار گرفت. در گام نهایی، با بهره‌گیری از رویکرد «ترجمه دانش به سیاست»، راهبردهای اجرایی برای عوامل کلیدی مدل استخراج شدند. این راهبردها در جلسات دلفی با خبرگان میان‌رشته‌ای بررسی و نهایی شده و در قالب یک خلاصه سیاستی مشتمل بر راهبردهای بومی تدوین گردید.
یافته‌ها: مدل مفهومی نهایی نشان داد که سازگاری روانی کشاورزان با خشکسالی، حاصل تعامل عوامل علّی (نظیر ویژگی‌های شخصی، روان‌شناختی و دانشی) با عوامل مداخله‌گر (از جمله سلامت، اقتصاد، سیاست‌ها و فرهنگ) و راهبردهای مقابله‌ای است. بر این اساس، 21 رویکرد مداخله‌ای طراحی شد که شامل اقداماتی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، دانشی و فنی بود. این رویکردها از روایت‌های موفق، داستان‌گویی بومی، آموزش‌های مقابله‌ای، بازسازی حمایت‌های اجتماعی، توسعه بیمه‌های کشاورزی با رویکرد روانی و تنوع معیشت گرفته تا بازتعریف نقش کشاورز به‌عنوان مدیر بحران را دربر گرفت.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که تاب‌آوری روانی کشاورزان در برابر خشکسالی، مفهومی چندلایه و متاثر از عوامل متنوع فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نهادی است که در قالب یک مدل مفهومی منسجم، فرآیند سازگاری ذهنی و عملی آنان را تبیین می‌کند. در پاسخ به این یافته، 21 راهبرد سیاستی بومی تدوین شد که متناسب با زمینه‌های فرهنگی و نهادی مناطق آسیب‌پذیر، در سطوح مختلف فردی، خانوادگی، اجتماعی و نهادی قابلیت اجرا دارند. پیشنهاد کلیدی این پژوهش، ضرورت اتخاذ رویکردی بین‌بخشی و سازگار با فرهنگ محلی در سیاست‌گذاری برای مدیریت روانی خشکسالی است. همچنین، بر نیاز به انجام پژوهش های بیشتر در زمینه ارزیابی اثربخشی این مداخلات، اجرای پایلوت‌های محلی و استفاده از تجربیات بین‌المللی برای غنی‌سازی چارچوب‌های بومی سیاست‌گذاری تأکید شده است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سیاست گذاری سلامت
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |